آب سیاه (گلوکوم)
آب سیاه چشم یا گلوکوم چیست؟ بررسی علل و روش های درمانی
گلوکوم یا آب سیاه چشم چیست؟ گلوکوم (Glaucoma) به نوع بیماری چشمی میگویند که در آن عصب بینایی آسیب میبیند که معمولا ناشی از افزایش غیر طبیعی فشار داخل چشم (Intraocular Pressure) است. این افزایش فشار به دلیل تولید بی رویه مایع زلالیه و تخلیه نشدن درست آن است. آب سیاه یا گلوکوم یکی از دلایل اصلی کوری در افراد بالای ۶۰ سال است هر چند در تمامی سنین رخ میدهد. بسیاری از انواع آب سیاه چشم هیچ نشانه هشدار دهندهای ندارند و به شکل تدریجی تأثیر خود را در کاهش بینایی میگذارند و زمانی متوجه میشوید که در مرحله پیشرفته است.
به همین دلیل چشم پزشکان توصیه میکنند که با معاینات دورهای منظم، سلامت چشم خود را چک کنید تا در صورت تشخیص آب سیاه یا گلوکوم، درمانهای اولیه شروع شوند. در این مطلب قصد داریم در رابطه با عوامل ایجاد کننده آب سیاه چشم، شیوه های درمان، عوارض و مراقبتهای پس از آن و همچنین هزینه درمان صحبت کنیم. با ما همراه باشید.

علت بیماری آب سیاه چیست؟
عوامل ایجاد کننده گلوکوم یا آب سیاه چشم شامل سن،جنس،ارث ،بیماریهای متابولیک (دیابت)،نزدیک بینی،بیماریهای عروقی (انسداد رگهای خونی داخل چشم)،تروما و… است. شایعترین دلیل بیماری آب سیاه چشم، افزایش فشار داخل چشم است. در حالت عادی، مایع زلالیه از طریق کانال ترابکولارمشورک (Trabecular Meshwork) تخلیه میشود. چنانچه به هر دلیلی این کانال مسدود شود یا سرعت تخلیه کاهش پیدا کند و یا از طرفی میزان تولید مایع زلالیه بیش از حد طبیعی باشد، این مایع در چشم تجمع پیدا خواهد کردو سبب افزایش فشار داخل چشم میشود.
درمان گلوکوم یا بیماری آب سیاه چشم
زمانی که چشم پزشک پس از انجام معاینات اولیه متوجه شود که دچار بیماری آب سیاه شدهاید، روش درمانی لازم را تجویز خواهد کرد که میتوانید برای این منظور از مشاوره آنلاین رایگان هم کمک بگیرید. بسته به شرایط کنونی چشم، پزشک چندین گزینه میتواند انتخاب کند.درمان دارویی موضعی، داروهای خوراکی، درمان با لیزر، جراحی آب سیاه چشم یا ترکیبی از این موارد انتخاب خواهند شد.
چنانچه بنابر تشخیص چشم پزشک روشهای غیر جراحی مناسب نباشند یا از آنها نتیجه نگیرید، بهترین شیوه درمانی، عمل جراحی آب سیاه است. عمل آب سیاه چشم یا گلوکوم به چندین شکل قابل انجام است که همه آنها باعث کاهش فشار داخلی چشم خواهند شد:
- لیزر درمانی: عمل آب سیاه چشم با لیزر (Laser Trabeculoplasty) به کمک اشعه لیزر انجام میگیرد. در طی این جراحی، کانال مسدود شده ترابکولار باز میشود. پس از چند هفته هم اثرات مثبت آن را حس خواهید کرد.
- جراحی فیلترینگ یا ترابکولکتومی (Trabeculectomy): روش عمل به این شکل است که جراح چشم پزشک، حفرهای در صلبیه شما یا همان بخش سفید رنگ چشم ایجاد میکند تا بخشی از شبکه ترابکولار که تخلیه کننده مایع زلالیه هست را بردارد.
- لولههای تخلیه (Drainage Tube): در این روش، جراح چشم، یک شنت(لوله کوچک) درون چشم قرار میدهد تا مایع اضافی را تخلیه کند. با این کار، فشار داخلی چشم کاهش پیدا میکند.
بسیاری از افراد سؤال میپرسند که عمل آب سیاه چشم چقدر طول میکشد؟ معمولا جراحی گلوکوم حدود یک ساعت بیشتر طول نمیکشد؛ اما دوران نقاهت پس از بیماری بسته به شرایط بیمار، شاید بین ۳ تا ۶ هفته طول بکشد.
بعد از عمل آب سیاه یا گلوکوم، ممکن است یکسری عوارض رخ دهند. همچنین برای اینکه روند بهبودی سریعتر پیش برود باید یکسری مراقبتهایی را در منزل انجام دهید که در ادامه به طور کامل توضیح دادهایم.
عوارض بعد از عمل
بعد از عمل آب سیاه چشم یا گلوکوم یکسری ناراحتیها و عوارضی را تجربه خواهید کرد که خوشبختانه در اکثر موارد تمامی آنها موقتی هستند. ناراحتیها و عوارضی مثل درد، تورم، افتادگی پلک یا حتی کمی خشکی چشم شایع هستند.
با این حال برخی از عوارض بعد از عمل آب سیاه چشم شدت و وخامت بیشتری دارند و البته احتمال رخ دادن آنها کمتر است. از جمله این عوارض میتوان به عفونت، آسیب به قرنیه یا سفیدی چشم، خونریزی، تاری دید، دوبینی و کاهش زیاد فشار داخل چشم اشاره کرد. در هنگام بروز این موارد حتما به پزشک خود مراجعه کنید یا از مشاوره آنلاین رایگان ما کمک بگیرید.
مراقبت بعد از عمل

نکته بسیار مهم در رابطه با بیماری آب سیاه یا گلوکوم این است که میزان بینایی از دست رفته تا قبل از شروع درمان یا جراحی قابل بازگشت نیست. به همین دلیل با جراحی چشم میتوان جلوی پیشرفت بیماری را گرفت یا سرعت پیشرفت آن را بسیار کاهش داد.
علاوه بر این، باید بعد از عمل، مراقبتها و کارهایی را به صورت دائمی انجام دهید تا سلامتی چشم خود را حفظ کنید. در ادامه به طور خلاصه به این موارد بسیار مهم اشاره میکنیم:
- رژیم غذایی سالم حاوی ویتامینهای A، E و C داشته باشید. مصرف کلیه مواد مغذی که به سلامت چشم کمک میکنند مثل مکملهای روی، مس، سلنیوم و غیره را توصیه میکنیم.
- ورزشهای بی خطر به کاهش فشار داخلی چشم و کنترل عوامل ایجاد کننده آب سیاه یا گلوکوم کمک زیادی میکنند.
- مصرف نوشیدنیهای کافئین دار مثل چای و قهوه باید به شدت کاهش پیدا کنند.
- نوشیدن مایعات باید جرعه جرعه باشد و نباید به یکباره حجم زیادی از آب را بنوشید.
- از عوامل استرس زا دوری کنید و همیشه سعی کنید ریلکس باشید.
- موقع خواب سر کمی بالاتر از سطح بدن قرار بگیرد (حدود ۴۵ درجه)، با اینکار، موقع خواب، فشار داخلی چشم کاهش پیدا میکند.
- مصرف سیگار را قطع کنید چرا که اگر مستقیما باعث بیماری آب سیاه یا گلوکوم نشود، قطعا با افزایش درصد ابتلا به دیابت و آب مروارید، تأثیر خواهد گذاشت.
- هنگام کار کردن از عینک محافظ استفاده کنید و برای شنا حتما عینک شنا خریداری کنید. از لوازم آرایشی برندهای مطرح که آلرژی زا نیستند استفاده نمایید. موقع تابستان حتما عینک آفتابی بزنید چون چشمان شما بسیار حساس هستند.
هزینه جراحی آب سیاه
هزینه جراحی آب سیاه چشم یا گلوکوم فقط پس از معاینه و بررسی تستهای تشخیصی قابل تعیین است. هزینه نهایی جراحی آب سیاه چشم بسته به اینکه یک چشم یا هر دو درگیر باشند، میزان پیشرفت بیماری چقدر است (در مراحل اولیه است یا وارد فاز پیشرفته شده باشد)و نوع شیوه درمانی مورد نیاز متفاوت است. در این رابطه توصیه میکنیم از مشاوره آنلاین رایگان ما استفاده کنید تا براساس وضعیت فعلی راهنمایی دقیق صورت گیرد.
جمع بندی مطالب
آب سیاه چشم یا گلوکوم که عمدتا ناشی از افزایش فشار داخلی چشم است یکی از مشکلات و بیماریهای رایج چشمی و از دلایل اصلی کوری و از دست دادن بینایی است. با توجه به اینکه میزان بینایی از دست رفته تا لحظه تشخیص و شروع پروسه درمانی، قابل بازگشت نیست توصیه میکنیم حتما سالی یک یا دو بار از سلامت چشم خود مطمئن شوید.
اگر تشخیص بیماری گلوکوم در مراحل اولیه، چشم پزشک میتواند براساس وضعیت بیماری، بهترین روش درمانی را انتخاب کرده و جلوی کاهش بیشتر قدرت دید را بگیرد. ضمنا در نظر داشته باشید که پس از جراحی باید یکسری مراقبتها را پیوسته انجام دهید تا سلامت چشم خود را حفظ کنید.